日本語
EnglishQuả bơ, tên tiếng anh là Avocado, mang hương vị béo ngậy đặc trưng và rất giàu chất dinh dưỡng. Cũng vì vậy mà từ người già đến trẻ nhỏ, thanh niên đến trung niên đều thích ăn bơ.
Cây bơ có nguồn gốc từ Trung và Nam Mỹ, là giống cây ăn quả có giá trị kinh tế rất cao. Người Pháp mang cây bơ đến nước ta từ những năm 1940s, bơ sinh trưởng và phát triển rất thuận lợi ở điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ở Việt Nam.
Những vùng trồng bơ nổi tiếng như Lâm Đồng, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu hàng năm đều cho những lứa bơ nổi tiếng về chất lượng. Hãy cùng Inabata tìm hiểu về cách các nhà vườn nơi đây trồng và chăm sóc cây bơ như thế nào nhé.
Chuẩn bị giống và đất trồng
Trước đây phương pháp trồng bơ phổ biến là gieo hạt, tuy nhiên trồng theo cách này có thời gian sinh trưởng lâu và tỉ lệ nảy mầm, phát triển và đậu quả thấp. Do đó nhà vườn đã áp dụng phương pháp ghép nêm chồi. Cây giống được giữ lại toàn bộ gen của cây mẹ, nên phát triển nhanh và cho quả đều qua từng năm.
Phương pháp này được đánh giá là đem lại hiệu quả cao nhất và được các nhà vườn áp dụng rộng rãi.
Cây bơ thích hợp nhất là trồng trên đất đỏ bazan ở Tây Nguyên, giống như các cây trồng dài ngày như cà phê, cao su, ca cao… Nhà vườn cần chuẩn bị loại đất tơi xốp và thoát nước tốt vì cây bơ chịu ngập úng không tốt. Trồng cây ở những vùng đất trũng thì cần lên luống trước.
Nhà vườn đào hố trồng với kích thước 50x50x50, mỗi hố cách nhau tốt thiểu 7 – 9m. Trước khi trồng, nhà vườn bón lót khoảng 15 kg phân chuồng ủ hoai với 0,5 kg vôi.
Bơ có thể trông thuần trong một vườn, hoặc trồng xen với các loại cây trồng dài ngày khác.
Trồng và chăm sóc cây bơ
Khi cây con cao từ 20 – 25 cm, nhà vườn đã có thể đánh ra vườn trồng. Loại bỏ túi nilong khỏi bầu đất, ngắt bỏ phần rễ mọc hơi dài rồi đặt bầu đất vào hố, thấp hơn mặt đất 5 cm và hướng về hướng gió. Bà con lấp đất và nén xung quanh bầu rồi tưới nước để tạo độ ẩm cần thiết cho bộ rễ mới phát triển.
Sau khi trồng khoảng 20 ngày, bà con bón thúc phân NPK hoặc phân vi sinh cho cây, mỗi hố 100 gram. Tiếp tục bón thúc 4 – 5 lần tiếp theo, mỗi lần cách nhau 30 ngày cho đến khi cây bơ mọc ra một đợt lá mới.
Năm tiếp theo, nhà vườn tiếp tục bón thúc với liều lượng 200 gram trong 6 lần, 3 lần vào mùa mưa và 3 lần vào mùa khô. Từ năm thứ 3 trở đi nhà vườn bón phân kali để cho quả có chất lượng cao. Lưu ý khi cây bắt đầu ra hoa thì nhà vườn dừng bón phân để giảm tỉ lệ rụng quả.
Về nước tưới, trong năm đầu cây bơ chưa có bộ rễ phát triển, nhà vườn cần tưới nhiều để cây có đủ lượng nước và duy trì độ ẩm cho đất. Mỗi lần tưới cách nhau 10 – 15 ngày. Nhà vườn nên sử dụng thêm màng phủ nông nghiệp để giữ ẩm, chống rửa trôi chất dinh dưỡng.
Trước đây nhà vườn thường phủ rơm rạ dưới gốc bơ để giữ ẩm, tuy nhiên rơm rạ ẩm là môi trường thích hợp để sâu bệnh phát triển, lây lan sang cây bơ. Sử dụng màng phủ nông nghiệp, đặc biệt là màng phủ phản quang nông nghiệp sẽ tránh được tình trạng này. Công dụng phản quang giúp tăng khả năng quang hợp của cây giúp cây sinh trưởng tốt, hạn chế sâu bệnh dưới tán lá.
Sang năm thứ hai, bộ rễ cây bơ đã phát triển để lấy nước từ trong lòng đất, bà con có thể giảm lượng nước tưới. Tuy nhiên trong mùa khô vẫn cần duy trì lượng tưới ổn định.
Năm thứ ba trở đi nhà vườn chỉ cần tưới nước 25 ngày một lần, tránh tưới nước lúc bơ ra hoa và đậu quả non.
Cây bơ thường mọc cành ngang và ra lá nhiều, bà con nên cắt tỉa cành lá và tạo tán cho cây mỗi hai tháng. Khi cây cao 60 – 70 cm thì hãm ngọn bằng cách bấm ngọn để phát triển tán đồng đều. Trong giai đoạn ra hoa và đậu quả, bà con cần thường xuyên cắt tỉa cành yếu, cành sâu bệnh để tập trung chất dinh dưỡng.
Bơ thường ra hoa và thụ phấn trong khoảng 2 tháng, cần thêm 5 – 6 tháng để quả phát triển và 1 tháng để quả chín trên cây.
Cây bơ thường mắc các bệnh như rầy bông, sâu cuốn lá, thối rễ, đốm lá… bà con nên tuân thủ chặt chẽ khuyến cáo của cơ quan nông nghiệp địa phương để phòng trừ và có giải pháp chăm sóc cây bệnh hợp lý.
Thu hoạch trái bơ
Bơ trồng theo phương pháp ghép cho trái sau 2 đến 3 năm, từ năm thứ 4 trở đi số lượng trái sẽ tương xứng với tầm vóc của cây nên bà con không tỉa trái non nữa. Quả bơ chín đủ độ có màu sắc chuyển từ xanh sang màu xanh vàng, độ bóng trên vỏ giảm, thường xuất hiện những cục u cám. Những vườn bơ lâu năm sẽ bắt đầu rụng quả khi chín già, bà con nên bố trí thu hoạch ngay.
Bơ nên được thu hoạch vào buổi sáng khi mặt trời vừa lên, thường là trước 10 giờ để quả bơ không bị mất nước. Nên chia bơ ra nhiều đợt thu hoạch, chỉ thu hoạch những quả đủ độ. Khi thu hoạch, bà con cắt cuống cách quả chừng 4 – 5 mm.
Quả thu hoạch xong nên để nơi khô ráo thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Nếu cần vận chuyển đi xa thì bà con nên thu hoạch bơ vừa chín để quả chín đúng độ trong quá trình vận chuyển.